कार्तिक ४ आईतवार
रबिन्द्र बराल
हिन्दु धर्मावालाम्वीहरुको महान चाड बिजया दशमी सकिए पछि अर्को ठुलो दोस्रो चाड दिपावली नजिकिंदै जाँदा कुमालेहरु व्यस्त हुन थालेका छन । तिहारमा विशेष गरेर धनकी देवी लक्ष्मीको विशेष पुजा हुने भएकोले उक्त दिन माटाको दियाे शुद्ध हुने भएकाले उक्त दियाेमा बत्ती बाल्ने चलन समेत रहेको छ ।
माेरङकाे सुनवर्सि नगरपालिका ९ स्थित कदमगाछिका पंन्डित समुदायका कुमाले हरु हस्तकला का सामाग्री बनाउन ब्यस्त हुन थालेका छन ।उनी हरुले चिम्टाईलाे माटो बाट दियाे, घैला ,काेसीया,कुहा,मटकुरी,खुत्रुकेे,हात्ती, ढकना,दलिया लगायत का समाग्री हरु बनाउन थालेका हुन । बिगत ८ बर्ष अगाडि यहि पेसा बाट आफुहरुलाई मनग्ये आम्दानी हुने गरेकाे तर अहिले बजारमा विभिन्न किसिमका झिलिमिली इलाेट्राेनिक सामान बजारमा आएपछि आफुहरुकाे राेजिराेटि नै गुम्न थालेकाेे र मेहनत अनुसार आफुहरु लाई थाेरै मात्रै फाईदा हुने गरेको सुरेन पंन्डित बताए । उनले भने पुर्खेउली पेशा भएको हुनाले आफुहरुले यस लाई जगेर्ना गरेकाेर माटोको काम गर्दे धेरै मेहनत र खर्चिलाे हुने गरेको बताए । माटाेकाे दियाे ,घैला लगायत बनाउदा आफुहरुले माटो , पराल र दाउरा किन्नका लागि बडि खर्च हुने गरेको कुमाले हरु बताउँछन् ।
माटोको भाडा बनाउदा सुरुमा भाडा बनाई सकेपछि दिन भरि घाममा सुकाउनु पर्ने र २४ घन्टा देखि ७२ घन्टा सम्म आगाेमा पकाउनु पर्ने गरेको पंन्डितले बताए । उक्त सामग्री हरु तयारी पारेर बिक्रीवितरणका लागि रंगेली ,कर्सिया, दाेहमाना, डाईनिया बजारमा बिक्री गर्ने गरेकाे बताए । उनिहरुले तिहारका लागि बजारमा दियो र घैला ६० रुपैयाँ सयकडा का दरले बिक्री वितरण गर्ने गरेको समेत बताए । उपभोक्त हरुले समेत घरकै माटाेत हाेनि भन्दै सस्तो मुल्यमा खाेजने गरेको बताए । तर अहिलेका नयाँ पिडिले भने याे पेसा लाई बेवास्ता गरेका कारण याेपेसा नै लाेप भएर जाने हाे भन्दै चिन्तित अबस्थामा रहेका छन । अहिले घरका सबै परिवार हरु दियो र घैला बनाउन ब्यस्त हुन थालेको देख्न सिक्छ । रामकृष्ण पंडितका अनुसार रंगेली नगरपालिकाले कुमाले हरुलाई माटाे, र चर्खा बितरण गरेतापनि सुनवर्सि नगरपालिकाले अहिलेसम्म केहि सहयोग नगरेको आराेप समेत लगाएका छन ।